Kadri Çelik 

1. Elif, Lam, Ra. İşte bunlar o hikmetli kitabın ayetleridir.

2. İçlerinden birine, "İnsanları uyar ve iman edenlere, Rableri katında yüksek bir doğruluk makamı olduğunu müjdele" diye vahyetmemiz, insanların tuhafına mı gitti ki küfre sapanlar, "Bu apaçık bir büyücüdür" dediler?

3. Doğrusu sizin Rabbiniz gökleri ve yeri altı günde yaratıp sonra egemenlik tahtına kurulan ve işi düzenleyen Allah’tır. O’nun izni olmaksızın hiç kimse şefaatçi olamaz. İşte Rabbiniz olan Allah budur. O’na ibadet edin. Siz hala kendinize gelmez misiniz?

4. Hepinizin dönüşü, O’nadır. Allah’ın vaadi haktır. İman edip salih amellerde bulunanlara, adaletle karşılık vermek için yaratmayı başlatan ve sonra da onu iade edecek olan O’dur. Küfre sapanlar ise, inkâr ettikleri sebebiyle onlar için kaynar sudan bir içki ve elim bir azap vardır.

5. Güneşi ışıklı ve ayı nurlu yapan ve yılların sayısını ve hesabı bilmeniz için aya konak yerleri düzenleyen O’dur. Allah, bunları ancak hak ile yaratmıştır. O, bilen bir topluluk için ayetleri böyle birer birer açıklamaktadır.

6. Gece ile gündüzün birbiri ardınca gelmesinde ve Allah’ın göklerde ve yerde yarattıklarında, sakınan kimseler için nice ayetler vardır.

7. Şüphesiz bizimle karşılaşmayı ummayanlar, dünya hayatından hoşnut olup ona bağlananlar ve ayetlerimizden habersiz bulunanlar (var ya!).

8. İşte bunların kazandıklarına karşılık varacakları yer cehennemdir.

9. Şüphesiz iman edenler ve salih amellerde bulunanlar (var ya), rableri onları imanları dolayısıyla altından ırmaklar akan nimetlerle donatılmış cennetlere hidayet eder.

10. Oradaki duaları, "Münezzehsin ey Allah’ım!" , dirlik temennileri, "selam (esenlik)" ve son duaları ise, "Bütün övgüler âlemlerin Rabbi olan Allah’a özgüdür" olacaktır.

11. Eğer Allah, insanlara hayrı çarçabuk istedikleri gibi (beddua ettiklerinde veya günah işlediklerinde) şerri de (beddua veya azabı da) çarçabuk verseydi, hemen ecellerine hükmedilirdi (helak edilirlerdi). Bizimle buluşmayı ümit etmeyenleri azgınlıkları içinde bocalar bir halde bırakırız.

12. İnsana bir zarar dokunduğu zaman; yan yatarken, otururken veya ayakta iken bize yalvarıp yakarır. Biz darlığını giderince, sanki kendisine dokunan zarar için bize hiç yalvarıp yakarmamış gibi geçip gider. İşte, haddi aşanlara yapmakta oldukları süslü gösterilmiştir.

13. Hiç şüphesiz sizden önce, peygamberleri kendilerine mucizeler getirdiği halde zulmettiklerinden dolayı nice nesilleri helâk ettik. Onlar zaten iman edecek değillerdi. İşte biz suçlu kavimleri böyle cezalandırırız.

14. Sonra onların ardından, nasıl davranacağınıza bakmamız için sizi yeryüzünde onların yerine geçirdik.

15. Ayetlerimiz onlara açık açık okununca, bizimle karşılaşmayı ummayanlar, "Bundan başka bir Kur’an getir veya bunu değiştir" dediler. De ki "Onu ben kendiliğimden değiştiremem, ben ancak, bana vahyolunana uyarım. Ben Rabbime karşı gelirsem, büyük günün azabına uğramaktan korkarım."

16. De ki "Allah dileseydi ben onu (Kur’an’ı) size okumazdım, (da böylece Allah) size de bildirmemiş olurdu. Daha önce de bir ömür (kırk yıl) aranızda bulundum (ama Allah dilemediği için size bu ayetlerden bir şey okumadım), siz hiç düşünmüyor musunuz?"

17. Allah’a karşı yalan uyduran veya ayetlerini yalan sayandan daha zalim kim olabilir? Suçlular elbette kurtuluşa erişemezler.

18. Onlar, Allah’ı bırakarak, kendilerine zarar veremeyen ve yarar sağlayamayan şeylere taparlar ve "Bunlar, Allah katında bizim şefaatçilerimizdir" derler. De ki "Göklerde ve yerde, Allah’ın bilmediği bir şeyi mi O’na haber veriyorsunuz?" Allah, onların ortak koşmalarından münezzeh ve yücedir.

19. İnsanlar bir tek ümmet idiler de sonra ayrılığa düştüler. Şayet Rabbinden, daha önce geçmiş bir söz (takdir) olmasaydı, aralarında ihtilafa düştükleri şeyler hakkında hüküm çoktan verilmiş olurdu.

20. "Neden Rabbinden ona (öncekilerin mucizelerine benzer) bir nişane indirilmiyor?" diyorlar. Onlara de ki "Gaybı bilmek Allah’a mahsustur; bekleyin, doğrusu ben de sizinle birlikte bekleyenlerdenim."

21. İnsanlara darlık dokunduktan sonra onlara bir rahmet tattırdığımızda, hemen ayetlerimize karşı düzen kurmaya kalkışırlar. Onlara de ki "Düzen kurmada Allah daha hızlıdır." Elçilerimiz (olan melekler) kurduğunuz düzenleri hiç şüphesiz yazmaktadır.

22. Sizi karada ve denizde yürüten O’dur. Nitekim siz gemilerdeyken, o gemiler yolcuları tatlı bir rüzgârla alıp götürür ve (yolcular) bu yüzden neşelenirler; derken bir anda, o gemiye şiddetli bir fırtına gelip çatar, her yerden onlara dalgalar hücum eder ve onlar çepeçevre kuşatıldıklarını anlarlar da dini yalnız Allah’a halis kılarak, "Kesinlikle eğer bizi bundan kurtarırsan mutlaka şükredenlerden olacağız" diye Allah’a yalvarırlar.

23. Allah onları kurtarınca, hemen yeryüzünde haksız yere taşkınlıklara başlarlar. Ey insanlar! Yaptığınız taşkınlık aleyhinizedir. Dünya hayatından (kısa bir müddet) faydalanırsınız, (ama) sonra dönüşünüz bizedir ve işte o zaman size yaptıklarınızı bildiririz.

24. Dünya hayatının örneği; gökten indirdiğimiz, böylece insan ve hayvanların yediği ve de yeryüzü bitkilerinin sayesinde gürleşip birbirine girdiği su gibidir. Derken yeryüzünün süslenip bezendiği ve yerin sahiplerinin bütün bunlara malik olduklarını sandıkları bir sırada ise, gece veya gündüz emrimiz (afet) o yere gelir de böylece dün sanki hiç şenlenmemiş gibi onu kökünden biçilip atılmış bir hale sokarız. Düşünen topluluk için ayetleri işte böyle detaylı bir şekilde açıklarız.

25. Allah, esenlik yurduna (cennete) çağırır ve dilediğini doğru yola hidayet eder.

26. Güzellik yapanlara (mükâfatların) en güzeli ve (hak ettiğinden) fazlası vardır. Onların yüzlerine ne bir karalık, ne de zillet bulaşır. İşte onlar cennet ehlidir. Onlar onda temelli kalıcılardır.

27. Kötülükler kazanmış olanlara ise o kötülük kadar kötü bir ceza verilir ve onların yüzlerini zillet bürür. Onları Allah’tan (kurtaracak) hiç bir koruyucu da yok. Onların yüzleri, karanlık bir gecenin parçalarıyla bürünmüş gibidir. İşte bunlar ateşin yarenleridir, onlar onda temelli kalıcılardır.

28. Onların hepsini bir gün toplarız da sonra şirk koşanlara, "Siz ve koştuğunuz ortaklar yerlerinizde bekleyin!" deyip onları birbirlerinden ayırırız. Ortak koştukları ise, "Bize tapmıyordunuz ki!" derler.

29. "Allah, sizinle bizim aramızda şahit olarak yeter. Gerçekten sizin tapınmanızdan bizim haberimiz yoktu (derler)."

30. İşte orada herkes dünyada yapmış olduğuyla imtihan verir ve gerçek mevlaları olan Allah’a döndürülür. Uydurdukları (putlar) da ortadan kaybolmuş olur.

31. De ki "Gökten ve yerden size rızık veren kimdir? Kulak ve gözlerin sahibi kimdir? Diriyi ölüden çıkaran, ölüyü de diriden çıkaran kimdir? Her işi düzenleyen kimdir?" Onlar, "Allah’tır!" diyecekler. O halde "O’na karşı gelmekten sakınmaz mısınız?" de.

32. İşte o Allah sizin gerçek Rabbinizdir. Hakkın dışında sadece dalalet vardır. Öyleyse nasıl olup da (gerçeklerden) döndürülüyorsunuz?

33. Böylece, fâsık olanların inanmayacaklarına dair Rabbinin söylediği söz gerçekleşmiş oldu.

34. "Sizin şirk koştuklarınızdan, yaratışı başlatacak, sonra da onu iade edecek biri var mıdır?" De ki "(Oysa) Allah yaratışı başlatır, sonra da onu iade eder. Öyleyse siz nereye çevriliyorsunuz?"

35. De ki "Koştuğunuz ortaklardan gerçeğe hidayet eden var mıdır?" De ki "(Ama) Allah gerçeğe hidayet eder. Gerçeğe hidayet eden mi, yoksa hidayet verilmedikçe kendi kendine hidayeti bulamayan mı uyulmağa daha layıktır? Ne oluyor size? Nasıl hükmediyorsunuz?"

36. Onların çoğunluğu zandan başkasına uymaz. Gerçekten zan ise, haktan hiç bir şeyi sağlayamaz. Şüphesiz Allah, onların işlemekte olduklarını bilendir.

37. Bu Kur’an, Allah’tan (inmiştir ve) başkası tarafından uydurulmuş değildir. Lakin o, kendinden öncekini doğrulayan ve (Allah’tan inmiş her) kitabı ayrıntılı olarak açıklayandır. Âlemlerin Rabbinden geldiğinden şüphe yoktur.

38. Yoksa "Onu uydurdu" mu diyorlar? De ki "Eğer doğru sözlüler iseniz benzeri bir sure getirin ve Allah’tan başka gücünüzün yettiklerini de çağırın."

39. Onlar, ilmini kavrayamadıkları ve kendilerine henüz yorumu (inkârını imkânsız kılan hakikati) gelmemiş olan şeyi (Kur’an’ı) yalanladılar. Onlardan öncekiler de böylece yalanlamışlardı. Zalimlerin sonunun nasıl olduğuna bir bak!

40. Aralarında ona iman eden ve inanmayan vardır. Rabbin, bozguncuları en iyi bilendir.

41. Seni yalanlarlarsa, "Benim yaptığım bana, sizin yaptığınız sizedir; siz benim yaptığımdan berisiniz, ben de sizin yaptığınızdan beriyim" de.

42. Aralarında sana kulak veren vardır. Sen sağırlara, üstelik de akılları ermiyorsa, işittirebilir misin?

43. Aralarında sana bakan vardır. Sen körleri, üstelik de basiretleri yoksa hidayet edebilir misin?

44. Allah insanlara hiç bir şeyle zulmetmez, fakat insanlar kendilerine zulmederler.

45. Gündüzün bir saatinden başka sanki (dünyada) hiç durmamışlar gibi onları bir araya toplayacağı gün (hiç ayrılmamışlar gibi) birbirlerini de tanıyacaklardır. Allah’a kavuşmayı yalanlayanlar gerçekten hüsrana uğramışlardır. Onlar zaten hidayete ermiş kimseler değillerdi.

46. Onlara söz verdiğimizin (azabın) bir kısmını sana (dünyada) göstersek de veya (göstermeden) seni vefat ettirsek de (sonuçta) onların dönüşü bizedir. Allah onların yaptıklarına şahittir.

47. Her ümmetin bir peygamberi vardır. Onlara peygamberleri geldiğinde onlar (kavmiyle peygamberleri) arasında adaletle hükmedilir ve onlara asla zulmedilmez.

48. "Eğer doğru sözlüler iseniz, bu sözünüz (azap vaadiniz) ne zaman" derler.

49. De ki "Allah’ın dilemesi dışında ben kendime bir fayda ve zarar verecek durumda değilim. Her ümmet için bir süre vardır; süreleri sona erince artık ne bir saat geri kalırlar ne de ileri giderler."

50. De ki "Allah’ın azabı size gece veya gündüz gelirse, suçlular bunlardan hangisini acele ile isterler?"

51. (Azap) Gerçekleştikten sonra mı ona iman edeceksiniz? Hemen şimdi mi! Oysa siz, onun bir an önce gelmesini istiyordunuz.

52. Sonra o zulmetmiş olanlara, "Temelli azabı tadın; kazanmakta olduklarınızdan başka bir şeyle mi cezalandırılacaksınız?" denilecek.

53. "O (ilahi azap) gerçek midir?" diye senden sorarlar. De ki "Evet, Rabbim hakkı için o gerçektir, siz (Allah’ı) aciz bırakacak kimseler de değilsiniz."

54. Zulmeden her nefis, yeryüzündekilerin tümüne sahip olsa bunu (azaba karşılık) mutlaka fidye olarak verirdi. Onlar azabı görünce pişmanlıklarını gizlemeye çalışırlar. Onların arasında adaletle hükmedilir ve onlara asla zulmedilmez.

55. İyi bilin ki göklerde ve yerde ne varsa şüphesiz hepsi Allah’ındır. İyi bilin ki Allah’ın vaadi gerçektir, fakat insanların çoğu bilmezler.

56. Dirilten ve öldüren O’dur ve O’na döndürüleceksiniz.

57. Ey insanlar! Rabbinizden size bir öğüt ve kalplerde olana şifa, iman edenlere bir hidayet ve rahmet gelmiştir.

58. De ki "Allah’ın lütfü ve rahmetiyle, evet sadece bunlarla sevinsinler. Bu (lütuf ve rahmet), onların topladıklarından daha hayırlıdır.

59. De ki "Baksanıza, Allah sizin için rızk olarak neler indirdi de siz bir kısmını haram, bir kısmını da helal kıldınız." "Size" de, "Allah mı izin verdi? Yoksa Allah’a iftira mı ediyorsunuz?"

60. Allah’a karşı yalan yere iftirada bulunanlar, kıyamet gününü ne sanıyorlar? Doğrusu Allah, insanlar hakkında lütuf sahibidir. Fakat onların çoğu şükretmezler.

61. Hangi işte olursan ol, Allah’tan Kur’an namına ne okursanız okuyun ve ne yaparsanız yapın; yaptıklarınıza daldığınız an, biz mutlaka üstünüzde şahitlerizdir. Yerde ve gökte hiç bir zerre Rabbinden gizli değildir. Bundan daha küçüğü de daha büyüğü de şüphesiz apaçık bir kitaptadır.

62. İyi bilin ki, Allah’ın dostlarına korku yoktur ve onlar üzülmeyeceklerdir.

63. Onlar, iman etmiş ve takvaya ermiş kimselerdir.

64. Dünya hayatında da ahirette de müjde onlaradır. Allah’ın sözlerinde hiç bir değişme yoktur. İşte budur o büyük kurtuluş!

65. Küfre sapanların sözleri seni üzmesin. Şüphesiz güç ve izzet tümüyle Allah’ındır. O, işitendir, bilendir.

66. İyi bilin ki, göklerde ve yerde kim varsa hepsi sadece Allah’ındır. (O halde) Allah’tan başka ortaklara yakaranlar, neyin ardına düşüyorlar? Doğrusu onlar, zandan başka bir şeyin ardına düşmüyorlar ve onlar sadece yalan söylüyorlar.

67. Size geceyi dinlenesiniz diye (karanlık) ve gündüzü (çalışasınız diye) aydınlık kılan Allah’tır. Şüphesiz işitebilen bir topluluk için bunlarda ayetler vardır.

68. "Allah, çocuk edindi" dediler. O, (bundan) yücedir ve O, hiç bir şeye ihtiyacı olmayandır. Göklerde ve yerde ne varsa O’nundur. Kendinizde buna ilişkin ispatlayıcı bir delil de yoktur. Allah hakkında bilmediğiniz bir şeyi (nasıl) söylersiniz?

69. De ki "Şüphesiz Allah’a karşı yalan iftirada bulunanlar, kurtuluşa erişemezler."

70. Onlar için dünyada az bir müddet faydalanma vardır, sonra dönüşleri bizedir. İnkâr ettikleri şeye karşılık onlara çetin bir azap tattıracağız.

71. Onlara Nuh’un haberini oku! Kavmine, "Ey kavmim! Eğer durumum ve Allah’ın ayetlerini hatırlatmam size ağır geliyorsa (bilin ki), ben Allah’a güvenmişim. Artık işinizi (düşüncelerinizi) ve ortaklarınızı bir araya getirin. Sonra (beni öldürme) işiniz, içinizde gizli (bir hüzün olarak) kalmasın (da açık yürekli olun). Ardından hakkımda hükmünüzü uygulayınız ve bana mühlet de vermeyiniz.

72. "Eğer yüz çevirirseniz (önemli değil), ben sizden bir ücret istemiyorum. Benim ecrim Allah’a aittir. Ben Müslümanlardan olmakla emrolundum."

73. Onu yalancı saydılar; ama biz onu ve gemide beraberinde bulunanları kurtardık. Onları ötekilerin yerine geçirdik ve ayetlerimizi yalanlayanları suda boğduk. Uyarılanların sonlarının nasıl olduğuna bir bak!

74. Sonra onun ardından birçok peygamberi kendi topluluklarına gönderdik de böylece onlara apaçık belgeler getirdiler. Diğerlerinin daha önce yalan saymış olduklarına bunlar da inanmadılar. Aşırı gidenlerin kalplerini işte böylece mühürleriz.

75. Onların ardından da Musa ve Harun’u ayetlerimizle Firavun’a ve seçkin yakınlarına gönderdik. Ama büyüklük tasladılar ve onlar zaten suçlu bir topluluk idiler.

76. Katımızdan onlara gerçek gelince, "Doğrusu bu apaçık bir büyüdür" dediler.

77. Musa, "Size gerçek gelince, "Sihir" mi dersiniz? Oysa sihirbazlar asla kurtuluşa ermezler" dedi.

78. Onlar, "Siz ikiniz, bizi babalarımızı üzerinde bulduğumuz şeylerden çevirmek ve yeryüzünde büyüklük sizin olsun diye mi bize geldiniz? Biz, sizin ikinize iman edecekler değiliz" dediler.

79. Firavun, "Bütün bilgin sihirbazları bana getirin" dedi.

80. Sihirbazlar gelince Musa onlara, "Atıcılar olduğunuz şeyleri atın" dedi.

81. Attıklarında, Musa, "Yaptığınız sihirdir; şüphesiz Allah onu boşa çıkaracaktır. Allah bozguncuların işini elbette düzeltmez" dedi.

82. "Suçlular istemese de Allah sözleriyle hakkı gerçekleştirecektir."

83. Firavun ve erkânının kendilerine kötülük yapmasından korktuklarından, kavminin bir kısım gençleri dışında, kimse Musa’ya inanmamıştı. Çünkü Firavun, gerçekten yeryüzünde büyüklenen bir zorba ve hakikaten aşırı gidenlerdendi.

84. Musa, "Ey kavmim! Allah’a iman etmişseniz ve teslim olmuşsanız O’na güvenin" dedi.

85. Onlar, "Allah’a güvendik. Ey Rabbimiz! Bizi o zalimler topluluğu için imtihan konusu kılma!" dediler.

86. "Rahmetinle bizi kâfirler topluluğundan kurtar"

87. Musa ve kardeşine, "Mısır’da kavminize evler hazırlayın; (yakın temasta olmak için) evlerinizi karşılıklı bir şekilde karar kılın, namaz kılın ve iman edenleri müjdele" diye vahyettik.

88. Musa dedi ki "Rabbimiz! Doğrusu sen Firavun’a ve seçkin yakınlarına (insanları) senin yolundan saptırsınlar diye mi ziynetler ve dünya hayatında mallar verdin? Ey Rabbimiz! Onların servetlerini mahvet ve kalplerini sıkıca mühürle ki acıklı azabı görmedikçe iman etmesinler."

89. (Allah) Dedi ki "İkinizin (dua eden Musa’nın ve "âmin" diyen Harun’un) duası kabul olundu. Öyleyse dosdoğru yolda devam edin ve bilgisizlerin yoluna uymayın."

90. İsrail oğullarını denizden geçirdik. Firavun ve askerleri azgınlık ve düşmanlıkla artlarına düştüler. Firavun boğulacağı anda, "İsrail oğullarının inandığından başka ilah olmadığına iman ettim, artık ben de Müslümanlardanım" dedi.

91. "Şimdi mi (iman ettin)? Oysa daha önce baş kaldırmış ve bozgunculuk etmiştin (dedik)."

92. "Senden sonrakilere bir ayet (ibret vesilesi) olması için bugün seni (Firavun’u) cesedinle kurtaracağız" dedik. Doğrusu insanların çoğu ayetlerimizden habersizdir.

93. Hiç şüphesiz İsrail oğullarını doğruluk yurduna yerleştirdik ve onlara temiz rızıklar verdik. (Ama onlar ihtilafa düştüler.) Kendilerine ilim gelinceye kadar da anlaşmazlığa düşmediler. Şüphesiz Rabbin, aralarında, anlaşmazlığa düştükleri şey konusunda kıyamet günü hüküm verecektir.

94. Sana indirdiğimizden şüphede isen, senden önce indirdiğimiz kitapları okuyanlara sor. Hiç şüphesiz sana Rabbinden gerçek gelmiştir; o halde sakın şüphelenenlerden olma.

95. Allah’ın ayetlerini yalanlayanlardan da olma, yoksa hüsrana uğrayanlardan olursun.

96. Doğrusu haklarında Rabbinin sözü (azaba uğrayacakları hükmü) gerçekleşmiş olanlar, iman etmezler.

97. Kendilerine (istedikleri) bütün mucizeler gelmiş olsa bile, elem verici azabı görünceye kadar (iman etmezler).

98. Neden (azab geldiği sırada) Yunus kavminin dışında iman edip de imanı kendisine yarar sağlamış olan bir ülke yoktur? İşte Yunus’un kavmi iman ettiği zaman, dünya hayatında rezilliği gerektiren azabı onlardan kaldırdık ve onları bir süre daha bu dünyada geçindirdik.

99. Rabbin dileseydi, yeryüzünde bulunanların hepsi iman ederdi. Öyle iken insanları inanmaya sen mi zorlayacaksın?

100. Allah’ın izni olmadıkça hiç kimse iman edemez. O, aklını kullanmayanların üzerine bir pislik karar kılar.

101. De ki "Göklerde ve yerde neler var, bir bakıverin!" İman etmeyen bir topluluğa apaçık ayetler ve uyarıpkorkutmalar bir şey sağlamaz.

102. Onlar, kendilerinden önce gelip geçmiş toplumların (acıklı) günlerinin benzerlerinden başkasını mı bekliyorlar? De ki "O halde bekleyedurun; şüphesiz ben de sizlerle birlikte bekleyenlerdenim."

103. Sonra biz, peygamberlerimizi ve iman edenleri kurtarırız ve böylece müminleri kurtarmamız da üzerimize düşen bir haktır.

104. De ki "Ey insanlar! Benim dinimden şüphede iseniz (bilin ki) ben, Allah’tan başka taptıklarınıza tapmam. Ancak, sizi öldürecek olan Allah’a taparım ve ben iman edenlerden olmakla emrolundum."

105. Ve "Bir muvahhit (hanif) olarak yüzünü dine doğru yönelt ve sakın müşriklerden olma."

106. Ve sana Allah’tan başka, fayda da zarar da veremeyecek bir şeye yalvarıp yakarma. Öyle yaparsan şüphesiz o zaman zalimlerden olursun.

107. Allah sana bir zarar verirse, onu O’ndan başkası gideremez. Sana bir iyilik dilerse O’nun fazlını engelleyecek yoktur. Onu kullarından dilediğine eriştirir. O, bağışlayandır, merhametlidir.

108. De ki "Ey insanlar! Rabbinizden size gerçek gelmiştir. Kim hidayete ulaşırsa, o, ancak kendi nefsi için hidayete ulaşmıştır. Kim de saparsa, o da kendi aleyhine sapmıştır. Ben sizin üzerinizde bir vekil değilim."

109. Sana vahyedilene uy ve Allah hükmedinceye kadar sabret. O, hüküm verenlerin en hayırlısıdır.