Ahmet Varol 

1. Elif. Lâm. Râ. Bunlar apaçık Kitab’ın ayetleridir.

2. Biz, akıl erdiresiniz diye, onu Arapça bir Kur’an olarak indirdik.

3. Biz, bu Kur’an’ı sana vahyetmekle kıssaların en güzelini sana anlatıyoruz. Oysa daha önce (bunlardan) haberi olmayanlardandın.

4. ’Ey babacığım! Ben (rüyada) onbir yıldızla güneşi ve ayı gördüm. Bunların bana secde ettiklerini gördüm’ demişti.

5. "Ey yavrucuğum!" dedi, "Rüyanı kardeşlerine anlatma, sonra sana karşı bir tuzak kurarlar; çünkü Şeytan insan soyu için apaçık bir düşmandır!

6. Böylece Rabbin seni seçecek, olayların yorumunu sana öğretecek. Daha önce ataların İbrahim ve İshak’a tamamladığı gibi sana ve Yakub ailesine nimetini tamamlayacak. Şüphesiz Rabbin bilendir, hikmet sahibidir.’

7. Şüphesiz Yusuf ve kardeşlerinde soranlar için ayetler (ibretler) vardır.

8. ’Yusuf ve kardeşi babamıza bizden daha sevgilidir. Oysa biz dayanışma içinde, güçlü bir cemaatiz. Şüphesiz babamız apaçık bir yanılgı içindedir.

9. Yusuf’u öldürün veya (uzak) bir yere bırakın ki babanızın yüzü yalnızca size (dönük) kalsın. Bundan sonra iyi bir topluluk olursunuz.’

10. ’Yusuf’u öldürmeyin. Eğer bir şey yapacaksanız, onu kuyunun derinliklerine atın; yolcu kafilelerinden biri kendisini bulsun.’

11. ’Ey babamız! Ne oluyor da, Yusuf’a karşı bize güvenemiyorsun? Oysa gerçekte biz onun iyiliğini isteyenleriz.

12. Yarın onu bizimle birlikte gönder gezsin ve oynasın. Biz onu mutlaka koruruz.’

13. ’Onu götürmeniz gerçekten beni üzer ve siz kendisinden habersiz iken onu kurdun yemesinden korkarım.’

14. ’Biz güçlü, kuvvetli bir topluluk olduğumuz halde onu kurt yerse şüphesiz o zaman hüsrana uğrayanlardan oluruz.’

15. ’Andolsun sen, onların bu işlerini farkında olmayacakları bir sırada kendilerine bildireceksin’ diye vahyettik.

16. Akşamleyin ağlayarak babalarına geldiler.

17. ’Ey babamız! Biz gittik yarışıyorduk. Yusuf’u da eşyalarımızın yanında bırakmıştık. Bu sırada onu kurt yemiş. Ama biz doğru söylesek de sen bize inanacak değilsin’ dediler.

18. ’Hayır, nefisleriniz sizi aldatıp (kötü) bir işe sürüklemiş. Artık (bana düşen) güzel bir sabırdır. Sizin bu düzdüklerinize karşı ancak Allah’tan yardım istenir.’

19. Bir kervan geldi. Sucularını gönderdiler. O da (kuyuya) kovasını sarkıttı. ’Müjde! Bu bir oğlan’ dedi. Onu bir ticaret malı gibi sakladılar. Oysa Allah onların yaptıklarını biliyordu.

20. Onu ucuz bir fiyata birkaç dirheme sattılar. Onlar onu pek önemsemiyorlardı.

21. ’Buna iyi bak! Olur ki bize yarar sağlar yahut kendisini evlat ediniriz’ dedi. Böylece Yusuf’u (o) yere yerleştirdik ki, kendisine rüyaların yorumunu öğretelim. Allah emrinde galibdir (mutlak güç ve irade sahibidir), ancak insanların çoğu bilmez.

22. O erginlik çağına erişince kendisine hüküm ve ilim verdik. İşte iyilik yapanları böyle ödüllendiririz.

23. ’Allah’a sığınırım. Doğrusu o benim Rabbimdir. Bana iyi baktı. Zalimler asla kurtuluşa ermezler’ dedi.

24. Andolsun kadın onu arzu etmişti. Eğer Rabb’inin burhanını görmeseydi o da onu arzu etmişti. Bu şekilde kötülük ve fuhşu ondan savmak için istedik. O bizim seçkin kullarımızdandı.

25. ’Ailene kötülük etmek isteyenin cezası zindana atılmaktan veya acı bir azaptan başka ne olabilir?’ dedi.

26. ’Eğer gömleği önden yırtılmışsa kadın doğru söylemiştir o yalancılardandır.

27. Ama eğer gömleği arkadan yırtılmışsa kadın yalan söylemiştir o ise doğru söyleyenlerdendir.’

28. ’Bu, sizin düzeninizdendir. Gerçekten sizin düzeniniz büyüktür.

29. Yusuf, sen bundan yüz çevir. Sen de günâhının bağışlanmasını dile. Doğrusu sen günâhkârlardan oldun.’

30. ’Azizin hanımı kendi uşağının nefsine yaklaşmak istiyormuş. Sevgi onun bağrını yakmış. Doğrusu biz onu açık bir sapıklık içinde görüyoruz’ dediler.

31. ’Allah’ı tenzih ederiz, bu bir beşer değildir. Bu ancak üstün bir melektir’ dediler.

32. ’İşte hakkında beni kınadığınız kişi budur. Andolsun ben onun nefsine yaklaşmak istedim ancak o iffetlilik gösterip sakındı. Ama eğer kendisine emrettiğimi yapmazsa mutlaka zindana atılacak ve mutlaka küçük düşürülenlerden olacak.’

33. ’Rabb’im! Zindan benim için onların çağırdıkları şeyden daha sevimlidir. Eğer onların düzenlerini benden savmazsan onlara meyleder ve cahillerden olurum.’

34. Rabb’i onun duasını kabul etti ve onların düzenlerini ondan savdı. Şüphesiz O duyandır, bilendir.

35. Sonra bazı delilleri görmelerinin ardından yine de onu bir süre zindana atmaları kendilerine uygun geldi.

36. ’Ben de rüyamda kendimi başımın üstünde ekmek taşıyor ve kuşlar da ondan yiyor gördüm’ dedi. ’Bunun yorumunu bize haber ver. Biz seni iyilik edenlerden görüyoruz.’

37. ’Size, rızık olarak verilen yemek henüz ulaşmadan ben size onun ne olduğunu mutlaka haber veririm. Bu Rabb’imin bana öğrettiklerindendir. Doğrusu ben Allah’a inanmayan ve ahireti de inkâr eden bir kavmin dinini terkettim.

38. Atalarım İbrahim, İshak ve Ya’kub’un dinine uydum. Allah’a bir şeyi ortak koşmak bize yaraşmaz. Bu, Allah’ın bize ve insanlara olan lütfundandır; ancak insanların çoğu şükretmezler.

39. Ey zindan arkadaşlarım! Birbirlerinden farklı değişik rabbler mi daha hayırlıdır yoksa kahhar (mutlak güç sahibi) olan tek Allah mı?

40. O’nun dışında taptıklarınız Allah’ın haklarında hiç bir hüccet indirmediği, sizin ve atalarınızın taktığı adlardan başka şeyler değildir. Hüküm ancak Allah’ındır. O, kendinden başkasına tapmamanızı emretti. Dosdoğru din işte budur. Fakat insanların çoğu bilmezler.

41. Ey zindan arkadaşlarım! İkinizden biri efendisine şarap sunacak; diğeri ise asılacak ve kuşlar başından yiyecekler. Hakkında bilgi istediğiniz iş kesinleşmiştir.’

42. ’Beni efendinin yanında an’ dedi. Fakat şeytan ona efendisine yanında anmayı unutturdu ve böylece (Yusuf) birkaç yıl zindanda kaldı.

43. ’Rüyamda yedi semiz inek görüyorum ki onları yedi zayıf (inek) yiyor. Bir de yedi yeşil başak ve bir o kadarı da kuru. Ey ileri gelenler! Eğer rüya yorumluyorsanız benim rüyam hakkında bana bilgi verin.’

44. ’(Bunlar) karmakarışık rüyalar. Biz ise (böyle) rüyaların yorumunu bilemeyiz’ dediler.

45. ’Ben size bunun yorumunu haber veririm, hemen beni gönderin.’

46. ’Yusuf, ey çok doğru kişi! Bize yedi zayıf (ineğ)in yediği yedi semiz inek ve yedi yeşil başak ile bir o kadar kuru (başak) hakkında bilgi ver. Olur ki insanlara dönerim ve onlar da bilirler.’

47. ’Adetiniz üzere yedi yıl ekin ekin. Yiyeceğiniz az bir kısmı dışında biçtiklerinizi başağı üstünde bırakın.

48. Sonra bunun ardından yedi zorlu (yıl) gelecektir ki, saklayacağınız az bir miktar dışında önceden biriktirdiklerinizi yiyeceklerdir.

49. Sonra bunun ardından bir yıl gelecek ki, insanlar onda (bolca) yağmura kavuşturalacak ve (meyva) sıkacaklar.’

50. ’Ellerini kesen kadınların durumları neydi? Şüphesiz Rabbim onların düzenlerini bilir’ dedi.

51. ’İşte şimdi gerçek ortaya çıktı. Ben onun nefsine yaklaşmak istedim. O ise gerçekten doğru söyleyenlerdendir.’

52. ’Bu, (azizin) yokluğunda benim kendisine hıyanet etmediğimi ve Allah’ın hainlerin düzenlerini başarıya erdirmeyeceğini bilmesi içindi.

53. (Bununla birlikte) nefsimi temize çıkarmıyorum. Şüphesiz, Rabbimin esirgediği dışında nefis sürekli kötülüğü emredicidir. Doğrusu Rabbim bağışlayandır, rahmet edendir.’

54. ’Sen bugün bizim yanımızda önemli mevki sahibi ve güvenilir birisin’ dedi.

55. ’Beni ülkenin hazinelerinin başına getir. Şüphesiz ben iyi koruyucu ve iyi bilen biriyim’ dedi.

56. İşte böylece Yusuf’a o yerde güç ve imkân verdik. Orada istediği yerde konaklıyordu. Biz rahmetimizi dilediğimize ulaştırırız ve iyilik edenlerin ecirlerini zayi etmeyiz.

57. Ahiret ecri ise iman eden ve sakınanlar için elbette daha hayırlıdır.

58. Yusuf’un kardeşleri gelip yanına girdiler. Onlar onu tanımadıkları halde kendisi onları hemen tanıdı.

59. ’Babanızdan olan kardeşinizi de bana getirin. Görmüyor musunuz; ben ölçüyü tam tutuyorum ve ben misafir ağırlayanların en hayırlısıyım.

60. Eğer onu getirmezseniz artık benim yanımda size ölçek (erzak) yok ve bana da yaklaşmayın.’

61. ’Onu babasından almaya çalışacağız ve (her halde) bunu yaparız’ dediler.

62. ’Sermayelerini yüklerinin içine koyun. Olur ki ailelerine döndüklerinde bunu anlarlar da tekrar geri dönerler.’

63. ’Ey babamız! Bizden ölçek (erzak) alıkonuldu. Kardeşimizi de bizimle birlikte gönder ki ölçek (erzak) alalım. Biz onu mutlaka koruruz.’

64. ’Daha önce kardeşini size emanet ettiğim gibi mi onu size emanet edeyim? Allah en iyi koruyucudur ve O rahmet edenlerin en merhametlisidir.’

65. Erzak yüklerini açtıklarında sermayelerinin kendilerine geri verilmiş olduğunu gördüler. ’Ey babamız! Daha ne istiyoruz! İşte sermayemiz de bize iade edilmiş. (Bununla) yine ailemize erzak alır, kardeşimizi korur ve bir deve yükü de artırırız. Bu (getirdiğimiz) az bir ölçektir’ dediler.

66. ’Allah, söylediklerimize vekildir’ dedi.

67. ’Ey oğullarım! Tek bir kapıdan girmeyin, değişik kapılardan girin. Bununla birlikte ben, Allah’ın (hükmünden) bir şeyi sizden savamam. Hüküm ancak Allah’ındır. Ben O’na güvendim. Güvenenler de yalnızca O’na güvensinler.’

68. Nitekim babalarının emrettiği yerden girdiler. Bu, Allah’tan (gelecek) bir şeyi onlardan savamazdı. Yalnız Yakub’un içindeki bir dileği açığa çıkarmış oldu. Gerçekten o, kendisine öğrettiğimizden dolayı ilim sahibi biriydi. Ancak insanların çoğu bilmez.

69. ’Ben senin öz kardeşinim. Sen artık onların yaptıklarına üzülme’ dedi.

70. ’Ey kafile! Siz şüphesiz hırsızsınız’ diye seslendi.

71. ’Ne kaybettiniz?’ dediler.

72. ’Hükümdarın su kabını arıyoruz. Onu getirene bir deve yükü (bahşiş) var. Ben de buna kefilim.’

73. ’Hayret! Allah’a yemin ederiz ki; bizim bu yere bozgunculuk etmek için gelmediğimizi ve hırsız olmadığımızı siz de bilmişsinizdir’ dediler.

74. ’Peki, eğer yalan söylüyorsanız (çalanın) cezası nedir?’ dediler.

75. ’Cezası yükünde (çalıntı mal) bulunan kimsenin kendisidir. Biz zalimleri böyle cezalandırırız’ dediler.

76. Bunun üzerine (Yusuf) kardeşinin kabından önce onların kaplarını aramaya başladı. Sonra onu (öz) kardeşinin kabından çıkardı. İşte Yusuf için böyle bir plan düzenledik. Yoksa, Allah dilemedikçe, hükümdarın dinine (kanununa) göre kardeşini alıkoyamazdı. Dilediğimizi derecelerle yükseltiriz. Her ilim sahibinin üstünde daha iyi bilen biri vardır.

77. ’Siz daha kötü bir konumdasınız. Allah sizin anlattığınız şeyin aslını daha iyi bilmektedir’ dedi.

78. ’Ey aziz! Onun gerçekten ihtiyar, büyük bir babası var. Onun yerine bizden birimizi al. Biz seni iyilik edenlerden görüyoruz.’

79. ’Eşyamızı yanında bulduğumuzdan başkasını almaktan Allah’a sığınırız. O takdirde muhakkak zalimler oluruz’ dedi.

80. ’Babanızın sizden Allah adına kesin söz aldığını ve bundan önce Yusuf hakkında işlediğiniz hatayı bilmiyor musunuz? Ben, babam bana izin verinceye yahut Allah benim için hükmünü verinceye kadar bu yerden ayrılmayacağım. O, hüküm verenlerin en hayırlısıdır.

81. ’Ey babamız! Oğlun hırsızlık etti. Biz bildiğimizden başkasına şahitlik etmedik. Gaybın kollayıcıları da değildik.

82. (İstersen) içinde bulunduğumuz kasabaya ve beraber geldiğimiz kervana da sor. Biz gerçekten doğru söylüyoruz.’

83. ’Hayır, nefisleriniz sizi aldatıp (kötü) bir işe sürüklemiş. Artık (bana düşen) güzel bir sabırdır. Umulur ki Allah onların hepsini bana getirir. Muhakkak O, hakimdir, alimdir.’

84. ’Ah Yusuf’a olan tasam!’ dedi. Üzüntüden gözleri ağardı. (Bununla beraber) kederini yutkunuyordu.

85. ’Vallahi, hayret! Hâlâ Yusuf’u anıp duruyorsun. Sonunda ya iyice eriyecek ya da helake düşenlerden olacaksın’ dediler.

86. ’Ben keder ve üzüntümü yalnız Allah’a açarım ve Allah katından sizin bilmediğinizi bilirim.

87. Ey oğullarım! Gidin Yusuf’la kardeşinden bir haber arayın. Allah’ın rahmetinden ümidinizi kesmeyin. Çünkü kâfirler topluluğundan başkası Allah’ın rahmetinden ümidini kesmez.’

88. ’Ey Aziz! Bize ve ailemize darlık dokundu ve pek değersiz bir sermaye ile geldik. Sen yine de bize tam ölçek ver ve bize ayrıca bağışta bulun. Allah bağışta bulunanları mükâfatlandırır’ dediler.

89. ’Siz cahil iken Yusuf’a ve kardeşine ne yaptığınızı biliyor musunuz?.’

90. ’Ben Yusuf’um. Bu da kerdeşimdir. Allah bize lütfetti. Kim sakınır ve sabrederse; şüphesiz Allah iyilik edenlerin karşılıklarını boşa çıkarmaz’ dedi.

91. ’Allah’a yemin olsun; gerçekten Allah seni bize üstün kıldı. Biz ise kesinlikle hata edenlerdik’ dediler.

92. ’Bugün sizi kınama yok. Allah sizi bağışlar. O, rahmet edenlerin en merhametlisidir.

93. Şu gömleğimi götürüp babamın yüzüne koyun, görmeye başlayacaktır. Ve bütün ailenizle birlikte bana gelin.’

94. ’Eğer beni bunaklıkla suçlamazsanız inanın ben Yusuf’un kokusunu alıyorum!’

95. ’Hayret! Allah’a yemin olsun ki, sen hâlâ eski şaşkınlığın içindesin’ dediler.

96. ’Ben Allah’tan sizin bilmediğinizi biliyorum, dememiş miydim?’ dedi.

97. ’Ey babamız! Bizim için günâhlarımızın bağışlanmasını dile. Biz gerçekten hata ettik’ dediler.

98. ’Sizin için Rabbimden bağışlama dileyeceğim. Şüphesiz O bağışlayan, rahmet edendir.’

99. ’Allah’ın dileğiyle, güven içinde Mısır’a girin’ dedi.

100. ’Ey babacığım! İşte bu, daha önceki rüyamın yorumudur. Gerçekten Rabbim onu doğru çıkardı. Allah, beni zindandan çıkarmakla ve şeytanın benimle kardeşlerimin arasına fitne sokmasından sonra sizi çölden getirmekle bana iyilik etti. Şüphesiz Rabbim dilediği şeyi çok ince düzenleyendir. Muhakkak O alimdir, hakimdir.

101. Rabbim, sen bana egemenlikten pay verdin, beni olayları (ya da rüyaları) yorumlamaya ilişkin bazı bilgiler ile donattın. Ey göklerin ve yerin yaradanı! Gerek dünyada, gerek ahirette tek dayanağım sensin; canımı müslüman olarak al ve beni iyi kulların arasına kat.»

102. Bunlar sana vahyettiğimiz gayb haberlerindendir. Onlar (Yusuf’un kardeşleri) düzen kurarlarken işlerini topluca kararlaştırdıklarında sen yanlarında değildin.

103. Sen çok arzulasan da insanların çoğu iman etmezler.

104. Oysa buna karşılık sen onlardan bir ücret de istemiyorsun. Bu ancak alemler için bir hatırlatmadır.

105. Göklerde ve yerde ne mucizeler var ki, (insanoğlu) yanından geçip gider de onlara dönüp bakmaz bile.

106. Onların çoğu ortak koşmadan Allah’a iman etmezler.

107. Onlar, kendilerine Allah’ın azabından kuşatıcı bir belânın gelmeyeceğinden yahut farkında olmadıkları bir zamanda kıyametin ansızın gelip çatmayacağından güvende midirler?

108. ’İşte benim yolum budur. Basiretle Allah’ın yoluna çağırırım. Ben ve bana uyanlar (böyleyiz). Allah’ı tenzih ederim. Ben müşriklerden değilim.’

109. Senden önce (peygamber olarak) kasabaların halkından kendilerine vahyettiğimiz birtakım adamlardan başkalarını göndermedik. Yeryüzünde dolaşmıyorlar mı ki, kendilerinden öncekilerin sonlarının ne olduğunu bir görsünler? Şüphesiz ahiret yurdu (kötülüklerden) sakınanlar için daha hayırlıdır. Hâlâ akıl etmiyor musunuz?

110. Nihayet peygamberler ümitlerini kestiklerinde ve (insanlar onların) yalanlandıklarını sandıklarında onlara yardımımız ulaştı ve dilediğimiz kurtarıldı. Azabımız ise suçlular topluluğundan geri çevrilmez.

111. Şüphesiz onların kıssalarında akıl sahipleri için ibret vardır. (Bu Kur’an) uyduralacak bir söz değildir. Ancak kendinden öncekilerin doğrulayıcısı, her şeyin açıklaması ve iman eden topluluk için bir hidayet ve rahmettir.