Ali Fikri Yavuz 

1. Sâd. Şerefle dolu Kur’an hakkı için,

2. (İş kâfirlerin dediği gibi değil), doğrusu o kâfir olanlar, bir tekebbür ve bir ayrılık içindedirler.

3. Kendilerinden evvel nice ümmetleri helâk ettik! Çığrıştılar, fakat kurtulmak vakti değildi.

4. (Kureyş oğulları) içlerinden kendilerine uyarıcı bir peygamber geldiğine şaştılar da, o kâfirler şöyle dediler "- Bu, bir sihirbazdır, bir yalancıdır.

5. İlâhları tek bir ilâh mı yapmış? Doğrusu bu, şaşılacak bir şey!"

6. Kureyş’in ileri gelenleri (birbirlerine) "Haydi yürüyün, ilâhlarınıza (putlarınıza ibadete) devam edin. Doğrusu, arzu edilecek olan budur." diyerek (meclisten) ayrılıp gittiler.

7. "Biz bunun söylediğini diğer dinlerde işitmedik; mutlak bir uydurmadır,

8. O Kur’an, aramızdan O’na mı indirilmiş!" (dediler). Doğrusu o kâfirler, benim Kur’an’ımdan şübhededirler. Doğrusu onlar henüz azabımı tadmadılar.

9. Yoksa (Ey Rasûlüm), Kur’an’ı sana ihsan eden = Vehhâb, her şeye üstün olan = Azîz Rabbinin rahmet hazineleri onların yanında mı?

10. Yoksa onların mı, bütün o göklerle yerin ve aralarındakilerin mülkü? Öyle ise, göğe çıkacak yollara koyularak yükselsinler (de kâinatın hakimiyetini ele alsınlar).

11. Onlar, burada (yakında) mağlub edilecek muhtelif partilerden ibaret bozuk düzen bir ordudur.

12. Onlardan evvel tekzib etmişti Nûh kavmi, bir de Âd ve payidar mülk sahibi Firavun;

13. Ve Semûd, Lût kavmi, (Şuayb’ın kavmi) Eyke’liler. İşte bunlar, (peygamberleri inkâr eden perişan olmuş kâfir) partiler!...

14. O kavimlerin her biri, peygamberlerini tekzib etmeleriyle azabım onlara vacib oldu.

15. Bunlar (kavmin olan Kureyş) da ancak bir tek sayhaya (kıyametteki Sûr üfürülüşüne) bakıyorlar. Öyle ki, onun geri çevrilişi yok...

16. (O Mekke kâfirleri) bir de şöyle dediler "- Ey Rabbimiz! Hesab gününden evvel amel defterimizi ver (de görelim neymiş o)!"

17. (Ey Rasûlüm, şimdi) sen onların dediklerine (Kâfirlerin tekzibine) sabret de (ibadette) kuvvetli kulumuz Davûd’u hatırla. Çünkü o, Allah’ın rızasına daima dönendi.

18. Gerçekten biz, dağları onun emrine bağlı kıldık da, akşamleyin ve kuşluk vakti onunla beraber tesbih ederlerdi.

19. Kuşları da toplu olarak onun emrine bağlı kıldık. (Dağlardan ve kuşlardan) her biri onun tesbihi sebebiyle devamlı tesbih ediyordu.

20. Biz onun mülkünü kuvvetlendirmiştik. Kendisine de peygamberlik ile kaza-hüküm ilmini verdik.

21. Bir de (Davûd mescidde ibadetle meşgul olduğundan kapısında bekçiler vardı. Kapıdan içeri giremiyen) davacıların haberi geldi mi sana? Hani duvardan çıkıb mescide inmişlerdi.

22. O vakit Davûd’un yanına vardılar da o, bunlardan ürktü. (Ona şöyle) dediler "- Korkma, iki davacıyız. Birimiz ötekine tecavüz etti. Şimdi sen aramızda adaletle hüküm ver. Aşırı gitme de bizi hak yola çıkar."

23. (İkisinden biri şöyle) dedi "- Şu benim (din) kardeşimdir. Onun doksan dokuz dişi koyunu var. Benim ise tek dişi koyunum var. Böyle iken, onu da bana ver dedi ve beni konuşmada mağlûb etti."

24. Davûd dedi ki "- Doğrusu o, senin bir dişi koyununu kendi koyunlarına katmak istemesiyle sana zulmetmiştir. Gerçekten ortakların çoğu birbirine haksızlık eder; ancak iman edib de salih amel işliyenler müstesnadır. Onlar da ne kadar azdır!" Davûd sanmıştı ki, kendisine sırf bir imtihan açtık. Hemen Rabbine istiğfar etti, secdeye () kapandı ve tevbe ile Allah’a yöneldi. Dikkat! Secde âyetidir. (Fahr-i Razi, tefsirinde Hz. Davûd’a isnad edilen ve peygamberler hakkında asla tecviz edilmiyen kıssaları red etmektedir. Peygamberlerin şanını korumak esas olduğundan hikayelere itibar etmiyerek hakiki manayı Cenab-ı Hakkın ilmine terk etmek en salim bir yoldur.)

25. Biz de onun bu hatasını bağışladık. Gerçekten onun, bizim katımızda bir yakınlığı ve güzel bir akıbeti (cenneti) vardır.

26. Ey Davûd! Biz seni yer yüzünde halife kıldık. O halde insanlar arasında adaletle hüküm ver ve keyfe tâbi olma ki, bu seni Allah’ın yolundan saptırır. Muhakkak ki Allah yolundan sapanlar, hesab gününü unuttuklarından, kendilerine çok şiddetli bir azab vardır.

27. Biz, o gök ile yeri ve aralarındakileri boşuna yaratmadık. (Bunların yaratılması boşunadır sözü) o kâfirlerin zannıdır. Bu yüzden kâfirlere ateşten şiddetli bir azab vardır.

28. Yoksa biz, iman edib de salih ameller işliyenleri, o yeryüzündeki müfsidler (müşrikler) gibi yapar mıyız? Yahud Allah’dan korkan takva sahiblerini kâfirler gibi yapar mıyız?

29. Sana indirdiğimiz bu Kur’an, hayır ve bereketi çok bir kitabdır. Tâ ki ayetlerini düşünsünler ve akıl sahibleri ibret alsınlar.

30. Bir de Davûd’a (oğlu) Süleyman’ı ihsan ettik. Süleyman ne güzel kuldu? Çünkü o, daima (Allah’ın rızasına ve ibadetine) rücû edendi.

31. Hani ona öğleden sonra, saf-kan meşhur koşucu atlar arz olundukda,

32. O şöyle demişti "- Beni bu mal (at) sevgisi, Rabbime ibadetden (ikindi namazını kılmaktan) alıkoydu." Nihayet güneş batmıştı.

33. (Bunun üzerine, atlar kendisini meşgul edib ibadetten alıkoyduklarından onları Allah için kurban etmeye kasd etti ve şöyle dedi) "- Onları bana geri getirin." Artık ayaklarını ve boyunlarını kesib kurban etmeğe başladı.

34. Gerçekten biz Süleyman’ı imtihan ettik (Yaptığı bir hata yüzünden) biz onun saltanat tahtına (muvakkat bir zaman için) bir cin oturttuk. Bir müddet sonra (eski) mülk ve tahtına döndü.

35. Şöyle dua etti "- Ey Rabbim! beni bağışla. Bana öyle bir mülk ver ki, benden sonra hiç kimsede olmasın. Muhakkak ki sen, bütün dilekleri verensin = Vehhâb’sın."

36. Bunun üzerine rüzgârı onun emrine bağlı kıldık; emriyle istediği yere rahatça akar giderdi.

37. Şeytanları da onun emrine bağlı kıldık. O şeytanlardan kimi bina ustası, kimi de dalgıçtı.

38. Diğerleri de zincirlere vurulmuştu. (insanlara zarar vermekten alıkonmuşlardı).

39. (Biz buyurduk ki) "- Bu bizim ihsanımızdır. Artık dilediğine hesabsız olarak ver, yahud tut (verme, ey Süleyman).

40. Şübhesiz ki ona, katımızda bir yakınlık ve güzel bir akıbet (cennet) vardır.

41. Kulumuz Eyyûb’u da hatırla. Hani o, Rabbine şöyle nida etmişti "- Gerçekten şeytan, beni zorluk ve eleme uğrattı."

42. (Kendisine) "- Ayağınla yere vur." dedik. İşte hem yıkanacak, hem içecek serin bir su!... (Yıkan ve iç, yorgunluğun ve hastalığın geçsin).

43. Tarafımızdan bir rahmet ve akıl sahibleri için bir ibret olarak Eyyûb’a bütün ehlini ve beraberlerin de daha bir mislini bağışladık.

44. (Eyyûb bir işten dolayı karısına kızmış ve hastalıktan kalktığı vakit ona yüz değnek vurmayı yemin etmişti. Hem yemini bozmamak, hem de hafifletmek için Allah ona şöyle buyurdu) "- Eline (yüz başaklı) bir demet sap al da, onunla (zevcene) vur; yemininden durmazlık etme." Dorusu biz, onu sabırlı bulduk... O ne güzel kuldu! Gerçekten o, tamamen Allah’a teveccüh etmişti.

45. Dinde görüş ve kuvvet sahibleri olan kullarımız İbrahîm’i, İshâk’ı, Yakûb’u da hatırla.

46. Çünkü biz, onları, ahiret yurdunu anmaktan ibaret pak bir hasletle hâlis (insanlar) kıldık.

47. Gerçekten onlar, katımızda seçilmiş hayırlı kimselerdendi.

48. İsmail’i, (İlyas’ın amcasının oğlu) El-Yesa’i ve Zü’l-Kifl’i de hatırla. Bunların hepsi hayırlı kimselerden...

49. İşte bu, (anlatılanlar, onlar için) bir şereftir. Elbette takva sahibleri için dönüb varılacak güzel bir yer var.

50. (O güzel yer) bütün kapıları kendilerine açık olduğu halde Adn Cennetleridir.

51. İçlerinde yaslanıb kurulacaklar. Orada bir çok (türlü) yemişler, içkiler istiyecekler.

52. Yanlarında da gözlerini zevclerinden ayırmayan, hep aynı yaşta dilberler var.

53. İşte hesab günü için, size vaad olunanlar bunlardır.

54. Bu, (cennette müminlere verdiğimiz nimet) bitmez tükenmez rızkımızdır.

55. Bu, müminlere mahsustur. Azgınların dönüb varacağı yer ise, muhakkak ki fena bir yerdir.

56. Cehenneme, oraya girecekler. O ne kötü döşektir!...

57. İşte bu, kâfirlere... Artık tadsınlar kaynar sudan ve irinden ibaret Cehennem azabını...

58. O azab şeklinden diğeri de var. Çifte çifte (türlü türlü) acılar.

59. (Melekler, kâfirlerin elebaşlarına, dünyada emirlerine bağlı olanları gösterib şöyle diyecekler) "- İşte sizinle birlikte cehenneme giren güruh." (Elebaşılar da yardakçıları için şöyle diyecekler) "- Onlar rahatlık görmesinler; ateşe girmeğe hak kazanmışlardır."

60. (Yardakçılar elebaşlarına şöyle) derler "- Hayır, asıl siz rahatlık görmeyin. Bu azabı bizim önümüze siz getirdiniz. Bakın ne kötü karargâh!"

61. (Yine devamla şöyle) derler "- Ey Rabbimiz! Bu azabı bizim önümüze kim geçirdi ise, onun ateşteki azabını kat kat artır."

62. Bir de (o cehennemdeki azgın elebaşılar müminleri kasdederek şöyle) diyecekler "- (Dünyada) kendilerini bayağı kimselerden saydığımız bir takım adamları (fakir müminleri bu ateşte) neye görmüyoruz?

63. Biz onları eğlenceye (alaya) alırdık. Yoksa gözlerimiz onlardan kaydı (da kendilerini göremiyoruz)?"

64. İşte bu, cehennem ehlinin birbirleriyle mücadelesi, şübhe götürmiyen bir gerçektir.

65. (Ey Rasûlüm), de ki "- Ben ancak korkuyu (cehennem azabını) haber veren bir peygamberim. Ortağı olmıyan tek Kahhâr = her şeye gâlib Allah’dan başka hiç bir ilâh yoktur.

66. O, göklerle yerin ve aralarındakilerin Rabbidir, Azîz’dir, Gaffâr’dır = mağfireti boldur.

67. De ki "- Bu (size söylediklerim) pek büyük bir haberdir.

68. (Öyle iken) siz ondan yüz çeviriyorsunuz.

69. Benim melekler topluluğuna ait ne ilmim olurdu, onlar (Adem’in yaratılması hakkında) münakaşa ederlerken?

70. Fakat ben, açık olarak korkutan bir peygamber olduğum içindir ki, (Adem hakkında meleklerin çekişmesine dair) o ilim bana vahyolunuyor."

71. Rabbin, o vakit meleklere şöyle demişti "- Ben bir çamurdan bir insan yaratacağım (Adem’i yaratacağım).

72. Onun yaratılışını tamamlayıb da tarafımdan ona ruh verdiğim zaman, hemen ona (hürmet için) secdeye kapanın."

73. Bunun üzerine meleklerin hepsi toptan secde ettiler.

74. Yalnız iblis (Adem’e secde etmekten) kibirlendi ve kâfirlerden oldu.

75. (Allah İblis’e şöyle) buyurdu "- Ey İblis! Bizzat kudretimle yarattığıma secde etmene, seni hangi şey engelledi? Kibirlenmek mi istedin, yoksa yücelenenlerden mi oldun?"

76. (İblis şöyle) dedi "- Ben ondan daha hayırlıyım; beni bir ateşten yarattın, onu ise çamurdan yarattın."

77. (Allah) buyurdu ki "Hemen çık oradan (cennetten). Çünkü sen (benim rahmetimden) koğulmuşsun;

78. Ve muhakkak surette hesab gününe kadar lânetim senin üzerindedir."

79. (İblis şöyle) dedi "- Ey Rabbim! O halde (kabirlerden) dirilecekleri güne kadar beni geri bırak."

80. (Allah şöyle) buyurdu "- Haydi geri bırakılanlardansın,

81. Katımda belli kıyamet vakti gününe kadar..."

82. (İblis şöyle) dedi "- Öyle ise, izzet ve kudretine yemin ederim ki, onların hepsini muhakkak azdıracağım.

83. Ancak içlerinden ihlâs sahibi kulların müstesna..."

84. (Allah İblis’e şöyle) buyurdu "- Ben, hakkı yerine getiririm ve hep doğruyu söylerim.

85. And olsun ki, cehennemi, senden (türeyenlerle) ve Adem oğullarının içinden sana uyanların hepsi ile dolduracağım."

86. (Ey Rasûlüm) de ki "- Ben tebliğime karşı sizden bir ücret istemiyorum, (ey Mekke halkı); ve ben düzenbazlardan değilim.

87. Kur’an bütün âlemlere (insan ve cinlere) ancak bir öğüddür.

88. Muhakkak onun haberini (verdiği haberlerin doğruluğunu) bir zaman sonra, (öldükten sonra) bileceksiniz.